Kategori: Genel

Varant Fiyatları Nasıl Belirlenir?

Varantların fiyatlarının belirlenmesinde kullanılan yöntemler ve parametreler varant stratejilerinin belirlenmesinde ve varant seçiminde etkin konular arasındadır.

Varant enstrümanlarının sentetik ürünler olmaları, belirli parametrelere göre türetilmeleri, dayanak varlık fiyatı üzerinden fiyatlandırılmaları, kaldıraçlı ürün olmaları gibi faktörler varant fiyatlarının nasıl belirlendiği ve geliştiği konusunda birçok yatırımcı için karmaşıktır.

Varantların fiyatlarının belirlenmesi varant parametreleri ve işlem esaslarına göre farklılık gösterse de aslında diğer enstrümanlardaki fiyat gelişiminden çok farklı değildir. Varantların vadeleri boyunca piyasa değerleri dayanak varlığın/ göstergenin değerine ve volatilitesine bağlıdır. Ve gerçek volatilite piyasa volatilitesi karşısında koruma sağlayan opsiyon ve türev araçları piyasasındaki arz ve taleple belirlenir. Opsiyon ve türev fiyatları ise gerçek piyasa volatilitesi, beklenen volatilite,, makro ekonomik faktörler ve spekülasyonlar gibi faktörlerden etkilenir.

Varantın Fiyatını Etkileyen Faktörler

Varantların piyasa değerlerini etkileyebilecek diğer faktörlerden bazıları ise şöyledir;  Faiz oranları, dayanak varlığın temettü potansiyeli veya faiz ödemeleri, varant varlık fiyatı hesaplama yöntemlerinde değişiklik, dayanak varlık performansıyla ilgili beklentiler.

Varant fiyatını etkileyen faktörlerin alım ve satım varantlarının fiyatlarında hangi yönlü etkiyi aşağıdaki şemadan inceleyerek başlıkları açabiliriz.  

Varant Fiyatı (CALL) Varant Fiyatı (PUT)
Dayanak varlığın fiyatı + –
İşleme koyma fiyatı – +
Vadeye kalan gün + +
Volatilite + +
Piyasa faiz oranı + –

Dayanak Varlığın Fiyatı

Dayanak varlığın fiyatı, varant fiyatını etkileyen ana faktördür. Dayanak varlık fiyatı ile alım (call) varantı fiyatı arasında pozitif yönlü ilişki vardır, dayanak varlığın fiyatı yükseldikçe alım (call) varantlarının fiyatı artar. Satım (put) varantı arasında negatif yönlü bir ilişki vardır ve dayanak varlığın fiyatı yükseldikçe satım (put) varantlarının fiyatı azalır.

Oynaklık (volatilite)

Dayanak varlığın volatilitesi (oynaklığı) ile alım (call) ve satım (put) varantları arasında pozitif yönlü bir ilişki vardır. Oynaklık artıkça dayanak varlığın riski artar ve riskin artması da varantın fiyatının daha pahalı olmasına neden olur.

Kullanım Fiyatı

Alım varantlarında kullanım fiyatının düşük olması varantın değerini artırırken satım varantlarında ise kullanım fiyatının yüksekse olması varantı o oranda değerli yapar.

Vadeye Kalan Gün Sayısı

Vadeye kalan gün sayısı ile alım ve satım varantları arasındaki ilişki pozitiftir. Vade  sonuna ne kadar çok gün varsa varantın değeri o kadar yüksek olacaktır. Bunun nedeni varantın performans gösterme ihtimali, vadesi az kalmış bir varanta göre daha fazladır.

Piyasa Faiz Oranı

Faiz oranı ile alım (call) varantının fiyatı arasında pozitif, satım (put) varantının arasında negatif yönlü bir ilişki bulunmaktadır. Faiz oranı yükseldikçe alım (call) varantların fiyatı artarken, satım (put) varantlarının fiyatı azalmaktadır. 

Temettü (Kâr Payı)  

Paya dayalı varant sahipleri, paylara ilişkin temettüyü alamazlar. Varant fiyatının fiyatlamasında ilgili hissede ödenmesi planlanan temettü ihraççı kurum tarafından göz önüne alınır. Bununla birlikte piyasada dayanak varlığın ait olduğu şirketin ödediği temettü (kâr payları) ile alım (call) varantının fiyatı arasında negatif, satım (put) varantın arasında ise pozitif yönlü bir ilişki bulunmaktadır.

Varant Fiyatını Etkileyen Faktörlerin varant işlemlerinde etkisini aşağıdaki tabloda daha detaylı inceleyebiliriz.

Varant Deneme ve Varant Gerçek Hesabı Nasıl Açılır?

Varant piyasasında varant deneme hesabı ve varant gerçek hesabı yatırımcıların hem işlem stratejilerini geliştirme hem de yatırım yapabilmeleri açısından gerekli iki hesap türüdür.

Varant deneme hesabının açılması ve kullanılması ile varant gerçek hesabının açılması ve kullanılması farklı prosedürleri içerir, gerçi bu iki hesap türünü de açmak çok kolay olmakla birlikte altını tekrar çizerek belirtmek gerekir; iki hesapta birbirinden farklı amaçlara hizmet eder. Bu durumda “varant deneme hesabı ve varant gerçek hesap nedir”, “varant deneme hesabı ve varant gerçek hesap ne için ve nasıl kullanılır” sorularını yöneltebilirsiniz. İşte varant deneme ve varant gerçek hesabı hakkında merak edilenler ve cevapları…

Varant demo (deneme) hesap nedir?

Varant deneme hesap, varant piyasasında yatırımcının daha bilinçli işlem yapması ve işlem pratiği kazanması amacıyla aracı kurumlar tarafından sunulan deneme hesaptır. Varant hesabı, gerçek hesap işlem platformu ile aynı özellikleri taşıyan simülasyon bir hesaptır.

Varant deneme hesapta varant işlemleri sisteme tanımlı olan sanal para ile yapılır böylece yatırımcı kayıp yaşamadan varant piyasasının işleyişi, işlem gören varant ürünleri, varant terimleri, varant parametreleri, varant işlem kuralları gibi birçok konuda bilgi sahibi olurken aynı zamanda piyasanın işleyişini izleme imkanı da bulur.

Varant demo hesapta, özetle varant piyasasının özellikleri ve işleyişi, varant işlem platformunun kullanımı, varant parametreleri, varant seçimi, varant kar/zarar hesaplanması gibi varant piyasasına özel birçok konuda tecrübe kazanırken aynı zamanda yatırımcı varant finansal okuryazarlığı konusunda kendini ölçme ve geliştirme fırsatı bulur.

Varant demo hesap nasıl açılır?

Varant demo hesabın avantajlarından faydalanmak ve varant işlem geliri elde etmek isteyen yatırımcı, doğal olarak da varant demo hesabı açma işleminin ücretli mi ücretsiz mi olduğunu hatta varant demo hesabı açmanın şartları olup olmadığını teoride sorgular.

Uygulamada ise varant demo hesabı açmak çok kalaydır ve çok hızlı bir şekilde yapılabilir. Bilinçli yatırımcı misyonuyla istisnai aracı kurumlar tarafından ücretsiz olarak verilen bu hizmetten varant piyasasında işlem yapmak isteyen tüm yatırımcılar faydalanabilir.

Varant demo hesabının açılabilmesi için ilgili aracı kurumunun web sitesi üzerinden kimlik ve iletişim bilgileri sisteme girilerek ücretsiz varant demo hesabı açılabilir. Aracı kurum tarafından sunulan varant demo işlem platformuna kayıt olan yatırımcı kullanıcı bilgileri ve kendisine özel şifresi ile girerek, varant platformunu, işlem gören ürünleri, varant alım satım emirlerini, çeşitlerini ve çok daha fazlasını inceleyebilir. Ayrıca varant ürünleri üzerinde teknik analiz yapabilir. Kısaca gerçek varant hesabında yaptığı tüm işlemleri demo hesapta sanal para ile deneyebilir. Böylece sermaye kaybı yaşamadan piyasayı tanıma, pratik yapma ve kendini geliştirme imkanı bulur.

Varant demo hesabını kimler açabilir?

Varant demo hesabından varantın piyasasında işlem yapmak isteyen tüm yatırımcılar ücretsiz olarak faydalanabilir. Tabi, bu arada şu soruda sorulabilir “varant piyasasında herkes işlem yapabilir mi?” Evet! Varant piyasasında yerli ve yabancı tüm yatırımcılar işlem yapabilir. Şöyle ki; Sermaye Piyasası Kanununa göre belirlenen prosedür üzerinden varant hesap açılışını gerçekleştiren herkes varant piyasasında işlem yapabilir. Banka veya aracı kurumda yatırım hesabı olan yatırımcılar (yoksa yatırım hesabı açılması gerekir) varant müşteri kitini doldurulması ile birlikte aracı kurum tarafından verilen varant müşteri hesap numarası ve şifreleri ile varant işlem platformuna bağlanarak online varant alım ve satım işlemlerini gerçekleştirebilirsiniz.

Varant gerçek hesabı nedir?

Varant piyasasında gerçek işlem yapılmasına imkan sağlayan gerçek hesap türüdür. Gerçek varant hesabında gerçek müşteri hesap numarası ile birlikte varant hesabına yatırılan gerçek para ile işlem yapabilirsiniz.

Varant hesabı açmak için Yatırım Hizmetleri Çerçeve Sözleşmesi imzalayarak bir yatırım hesabı açtırmanız ve “Varantlara İlişkin Risk Bildirim Formu”nu imzalamanız yeterlidir.

Varant piyasası dahil tüm enstrümanlara nasıl işlem yapılır konusunda daha fazla bilgi almak için GCM Yatırım’ın üstün müşteri memnuniyeti odaklı yatırım uzmanlarından bilgi alabilir, www.gcmyatirim.com.tr adresini ziyaret edebilirsiniz.

Varant Seçerken Nelere Dikkat Edilmeli

Varant seçerken maksimum seviyede hassas olmak gerekir çünkü varant piyasasında aynı dayanak varlıkta aynı vade ve aynı kullanım fiyatında fakat farklı fiyatlarda farklı aracı kurumlar tarafından ihraç edilmiş varantlar işlem görür.

Birçok yatırımcı aynı özellikte ve ucuz olan varantı seçer. İşte bu durumda yatırımcı çok büyük hata yapmış olabilir. Mesela farklı aracı kurumlar tarafından ihraç edilmiş aynı dayanak varlıklı-kullanım fiyatlı-vadeli Akbank hissesi varantlarından en düşük fiyatlı olanı seçmek çok büyük zararlar getirebilecek bakış açısıdır. Çünkü varantların karlılığını etkileyen unsurlar arasında farklı kriterler vardır. Öncelikle varantlar klasik yatırım araçlarından farklı hareket eder. Zaman değeri, yüksek kaldıraç, çarpan etkisi ve sınırlı vade gibi fiyatı etkileyen unsurlar vardır. Bu çerçevede de varant seçiminde çok titiz davranılmalıdır.

Varant seçerken nelere dikkat etmeli

Varant yatırım kararı verildikten sonra varant seçim sürecinde şu sıra izlenir:

1-Dayanak varlık grubu seçimi; Hisse, emtia, parite, endeks enstrüman grubu gibi

2-Dayanak varlık; Dayanak varlık grubu seçiminden sonra dayanak varlık seçimi. Mesela; hisse varantlarından Garanti hisse varantı gibi.

3-Beklenti yönü; yatırımcı kişisel beklentisine bağlı olarak yükseliş ya da düşüş yönünü seçer.

4- Risk türü; varantlar ihraççı kuruluşun ihraç koşullarına bağlı olarak farklı risk kategorilerine göre oluşturulmuştur. Bu çerçevede aynı varantlar aynı vade ve kullanım fiyatında çok riskli, az riskli gibi birçok kategoride işlem görebilir. Dolayısıyla bu yönde de yatırımcıya portföy oluşturma imkanı tanınır.

Varant seçiminde en çok yapılan hatalar

Kar edecek varantların seçiminde çok titiz olmak gerekir. Fiyat beklentisinin doğru çıkması yatırımcının işlem kazançlarının istenen büyüklükte olmasını sağlamayabilir. Mesela çarpan etkisi, duyarlılık, gibi varant karını etkileyen varant unsurları yatırımcının aynı varlıkta yatırım yapan yatırımcılara rağmen karının sınırlı olmasına hatta kayıplar yaşamasına neden olabilir.

Karda olan varantların seçimi ve kar potansiyeli taşıyan varantların seçiminde çok sık yapılan hatalar aynıdır. Varant seçiminde en sık yapılan hataları şu şekilde sıralayabiliriz;

Varant seçiminde etkin ayarlama, teta ve duyarlık parametreleri göz ardı edilmektedir hâlbuki bu parametreler varant karlılığı üzerinde güçlü etkilere sahiptir.

Varant seçimi esnasında kar al ve zarar durdur seviyelerinin girilmemesi de anlık fiyat değişimlerinde yatırımcının ciddi kayıpları ile sonuçlanmakta ya da yüksek kar seviyelerinin kaybedilmesine neden olmaktadır.

Varantlar zaman değeri taşır ve vade sonu yaklaştıkça değeri azalır ve vade sonunda sıfırlanır. Yatırımcı aynı özellikteki varantlar içinde teta değeri yüksek olanı seçmelidir.

Çok kısa vadeli yatırım yapan yatırımcılar vadesi yaklaşmış varantları tercih etmemelidir çünkü vade içinde stratejinin başarıya ulaşma şansı düşüktür.

Varant alım ve satım işlemi yapılırken varant ihraççısı ya da piyasa yapıcı kurum dikkate alınmaz fakat bu varantın likiditesi açısından önemlidir.

Varant alım satımına dikkat edilmeyen bir konuda alım ve satım kotasyonları, kotasyonlar arasındaki makas, örtük oynaklıktır.

Varantlarda temettü ödemesi yoktur fakat fiyatlar temettü ödemesi ya da beklenti potansiyelinden etkilenir. Dolayısıyla temettü beklentisi de varant stratejilerinde dikkate alınmalıdır.

GCM Yatırım avantajları ile işlem imkanı

Varantlarda ve finans piyasalarının diğer popüler enstrümanlarında GCM Yatırım avantajları ile işlem yapabilirsiniz. Daha fazla bilgi için kurumun web adresini ziyaret edin!