Varantların fiyatlarının belirlenmesinde kullanılan yöntemler ve parametreler varant stratejilerinin belirlenmesinde ve varant seçiminde etkin konular arasındadır.
Varant enstrümanlarının sentetik ürünler olmaları, belirli parametrelere göre türetilmeleri, dayanak varlık fiyatı üzerinden fiyatlandırılmaları, kaldıraçlı ürün olmaları gibi faktörler varant fiyatlarının nasıl belirlendiği ve geliştiği konusunda birçok yatırımcı için karmaşıktır.
Varantların fiyatlarının belirlenmesi varant parametreleri ve işlem esaslarına göre farklılık gösterse de aslında diğer enstrümanlardaki fiyat gelişiminden çok farklı değildir. Varantların vadeleri boyunca piyasa değerleri dayanak varlığın/ göstergenin değerine ve volatilitesine bağlıdır. Ve gerçek volatilite piyasa volatilitesi karşısında koruma sağlayan opsiyon ve türev araçları piyasasındaki arz ve taleple belirlenir. Opsiyon ve türev fiyatları ise gerçek piyasa volatilitesi, beklenen volatilite,, makro ekonomik faktörler ve spekülasyonlar gibi faktörlerden etkilenir.
Varantın Fiyatını Etkileyen Faktörler
Varantların piyasa değerlerini etkileyebilecek diğer faktörlerden bazıları ise şöyledir; Faiz oranları, dayanak varlığın temettü potansiyeli veya faiz ödemeleri, varant varlık fiyatı hesaplama yöntemlerinde değişiklik, dayanak varlık performansıyla ilgili beklentiler.
Varant fiyatını etkileyen faktörlerin alım ve satım varantlarının fiyatlarında hangi yönlü etkiyi aşağıdaki şemadan inceleyerek başlıkları açabiliriz.
| Varant Fiyatı (CALL) | Varant Fiyatı (PUT) | |
| Dayanak varlığın fiyatı | + | – |
| İşleme koyma fiyatı | – | + |
| Vadeye kalan gün | + | + |
| Volatilite | + | + |
| Piyasa faiz oranı | + | – |
Dayanak Varlığın Fiyatı
Dayanak varlığın fiyatı, varant fiyatını etkileyen ana faktördür. Dayanak varlık fiyatı ile alım (call) varantı fiyatı arasında pozitif yönlü ilişki vardır, dayanak varlığın fiyatı yükseldikçe alım (call) varantlarının fiyatı artar. Satım (put) varantı arasında negatif yönlü bir ilişki vardır ve dayanak varlığın fiyatı yükseldikçe satım (put) varantlarının fiyatı azalır.
Oynaklık (volatilite)
Dayanak varlığın volatilitesi (oynaklığı) ile alım (call) ve satım (put) varantları arasında pozitif yönlü bir ilişki vardır. Oynaklık artıkça dayanak varlığın riski artar ve riskin artması da varantın fiyatının daha pahalı olmasına neden olur.
Kullanım Fiyatı
Alım varantlarında kullanım fiyatının düşük olması varantın değerini artırırken satım varantlarında ise kullanım fiyatının yüksekse olması varantı o oranda değerli yapar.
Vadeye Kalan Gün Sayısı
Vadeye kalan gün sayısı ile alım ve satım varantları arasındaki ilişki pozitiftir. Vade sonuna ne kadar çok gün varsa varantın değeri o kadar yüksek olacaktır. Bunun nedeni varantın performans gösterme ihtimali, vadesi az kalmış bir varanta göre daha fazladır.
Piyasa Faiz Oranı
Faiz oranı ile alım (call) varantının fiyatı arasında pozitif, satım (put) varantının arasında negatif yönlü bir ilişki bulunmaktadır. Faiz oranı yükseldikçe alım (call) varantların fiyatı artarken, satım (put) varantlarının fiyatı azalmaktadır.
Temettü (Kâr Payı)
Paya dayalı varant sahipleri, paylara ilişkin temettüyü alamazlar. Varant fiyatının fiyatlamasında ilgili hissede ödenmesi planlanan temettü ihraççı kurum tarafından göz önüne alınır. Bununla birlikte piyasada dayanak varlığın ait olduğu şirketin ödediği temettü (kâr payları) ile alım (call) varantının fiyatı arasında negatif, satım (put) varantın arasında ise pozitif yönlü bir ilişki bulunmaktadır.
Varant Fiyatını Etkileyen Faktörlerin varant işlemlerinde etkisini aşağıdaki tabloda daha detaylı inceleyebiliriz.
